کبد دومین ارگان بزرگ در بدن انسان است. این ارگان به فرآوری مواد مغذی موجود در خوراکی ها و نوشیدنی ها کمک کرده و همانند فیلتر خون را از ترکیبات مضر پاک سازی می کند. چنانچه مقدار چربی انباشته شده از مقدار مجاز فراتر رود، باعث التهاب و آسیب به کبد شده و در نهایت شکافی در آن ایجاد می شود. در صورتی که این شرایط به موقع درمان نشود، منجر به ناکار آمدی کبد خواهد شد.
افرادی که بیش از حد مشروبات الکلی مصرف می کنند، به کبد چرب مبتلا شده و این شرایط « بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) » نام دارد.
از طرف دیگر، افرادی که نوشیدنی های الکل دار مصرف نمی کنند؛ اما به این بیماری مبتلا می شوند، با نام کلی بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) شناخته می شود.
در بسیاری از مواقع کبد چرب هیچ نشانه قابل توجهی ندارد؛ اما خستگی یا ناراحتی در قسمت سمت راست بالای شکم تان یکی از این نشانه هاست.
در برخی از انسان های مبتلا به کبد چرب، بیماری های دیگری هم آشکار می شود که بروز شکاف در این ارگان از جمله نمونه های آن است. نام علمی بروز شکاف در کبد، «فیبروز کبد» است. به موارد حاد و خطرناک آن هم «ناخوشی الکلی جگر» گفته می شود.
برخی از نشانه های بیماری ناخوشی الکلی جگر شامل:
ناخوشی الکلی جگر شرایطی کاملا خطرناک است که زندگی فرد را تهدید می کند. توصیه می کنیم که در صورت مشاهده هر کدام از این نشانه ها، به مراکز درمانی مراجعه کنید.
زمانی کبد انسان چرب شده است که بدن دیگر توانایی فرآوری مقدار زیاد چربی را نداشته باشد یا این که از سوخت و ساز تمام سلول ها جلوگیری کند. از این رو، مقدار چربی اضافی در سلول های کبد انباشته شده و باعث بروز بیماری کبد چرب می شود.
دلایل بسیاری هستند که باعث چرب شدن کبد می شوند. به طور مثال: چنانچه فرد در نوشیدن مشروبات الکلی زیاده روی کند، کبد او چرب خواهد شد؛ یعنی اولین مرحله از ابتلا به بیماری کبد چرب الکلی،ایجاد می شود.
در اشخاصی که مشروبات الکلی مصرف نمی کنند، به راحتی نمی توان علت چرب شدن کبدشان را مشخص کرد.
یک یا چندین مورد از عوامل زیر ممکن است نقشی کلیدی در چرب شدن کبد انسان داشته باشند:
از جمله دلایل دیگری که ممکن است کمتر باعث بروز کبد چرب شوند، می توان موارد زیر را نام برد:
علاوه بر این، انسان هایی که ژن خاص دارند، ممکن است بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب باشند.
برای این که پزشک بتواند تشخیص دهد که به این بیماری مبتلا شده اید، درباره سابقه بیماری تان سئوال هایی می پرسد. علاوه بر این، سعی می کند تا با انجام تست جسمانی و یک یا چندین آزمایش دیگر، ثابت کند که کبدتان چرب شده است.
در مواردی که پزشک مشکوک شود که به کبد چرب مبتلا شده اید، به احتمال زیاد سئوال هایی مشابه موارد زیر از شما خواهد پرسید:
بهتر است در مواردی که خستگی و بی حالی، بی میلی به غذا و علائم دیگری مشاهده کردید، آن ها را با پزشک تان در میان بگذارید.
زمانی که به پزشک مراجعه می کنید، وی با لمس کردن یا فشار دادن شکم تان سعی می کند تا التهاب کبد را مشخص کند. با این کار حتی در مواردی که کبد بزرگ شده است، نیز پزشک می تواند آن را تشخیص دهد.
البته احتمال اینکه التهاب کبد بدون زیاد شدن سایز آن باشد، نیز وجود دارد. پزشک نمی تواند تنها با لمس کردن شکم درباره التهاب کبدتان مطمئن شود.
در بیشتر موارد، پس از انجام آزمایش خون می توان درباره چرب شدن کبد با قاطعیت سخن گفت. در آزمایش خون، آنزیم های کبد بررسی می شوند. به طور مثال: پزشک برای این کار انجام تست های آلانین آمینوترنسفراز (ALT1) یا آسپارتیت آمینوترنسفراز (AST) را توصیه می کند.
در مواردی که پزشک به چرب شدن کبدتان مشکوک شود، ممکن است انجام سه نوع آزمایش را توصیه کند.
افزایش تعداد آنزیم های کبد، یکی از نشانه های التهاب کبد است. بارزترین دلیل ابتلا به کبد چرب، التهاب آن می باشد، اما تنها دلیل موجود نیست.
اگر آزمایش نشان دهد که تعداد آنزیم های موجود در کبدتان زیاد شده است، به طور قطع پزشک سعی می کند تا با انجام آزمایش های دیگر، دلیل این التهاب را مشخص کند.
به احتمال زیاد، پزشک تان برای تشخیص افزایش مقدار چربی کبد و وجود مشکل در آن، از یک یا چندین مورد از روش های تصویر برداری زیر استفاده می کند:
یکی دیگر از تست هایی که برای تشخیص شکاف کبد توصیه می شود، VCTE است. در این نوع از آزمایش، از امواج صوتی فراوانی استفاده می شود تا میزان خشکی و سفتی کبد را اندازه گیری کنند.
بی شک بهترین راه برای تشخیص و شناسایی کبد چرب انجام بیوپسی کبد است. این روش به شناسایی بیماری کبد چرب و تشخیص شکافت در آن کمک می کند.
طریقه انجام این آزمایش به این صورت است که پزشک با بی حسی موضعی، سعی می کند تا با وارد کردن لوله ای به کبد فرد و خارج کردن تکه ای از آن، روی آن آزمایشاتی انجام دهد.
در حال حاضر، هیچ گونه دارویی برای درمان کامل کبد چرب کشف نشده است؛ از این رو تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است. علاوه بر این، باید انواع داروهای موجود و میزان بهبود بخشی شان بررسی شود.
در بسیاری از موارد تغییر سبک زندگی در بهبود بیماری کبد چرب موثر است. به طور مثال: پزشک تان یک یا چندین مورد از موارد زیر را پیشنهاد خواهد کرد:
اگر به توصیه های بالا توجه کردید، اما باز هم نتیجه ای حاصل نشد، پزشک راه درمان دیگری را معرفی خواهد کرد. مثلا: ممکن است بخواهد تا هر کدام از کارهای زیر را انجام دهید:
با پیشرفت ناخوشی الکلی جگر و بدتر شدن شرایط، کبد کارایی خود را از دست می دهد. در چنین شرایطی پیوند کبد ضروری خواهد بود.
اولین و موثرترین روش درمان کبد چرب، تغییر سبک زندگی و فراموش کردن عادت های قدیمی است. با توجه به شرایط و عادت هایی که دارید، بهتر است که به عوامل زیر توجه کنید:
با توجه به گزارش کلینیک مایو، برخی از شواهد موجود حاکی از این هستند که مصرف مکمل های حاوی ویتامین E در پیشگیری یا بهبود آسیب های وارد شده به کبد، که علت آن بیماری کبد چرب می باشد، موثر است. البته باز هم باید تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد تا صحت موارد گفته شده به تایید برسد. فراموش نکنید که مصرف بیش از حد مکمل های ویتامین E برای سلامتی خطرناک است!
سعی کنید همیشه قبل از این که مصرف مکمل خاصی را آغاز کرده یا روش های درمانی طبیعی جدیدی را پیگیری کنید، با پزشک معالج خود مشورت کنید. مصرف برخی از مکمل ها و داروهای طبیعی برای کبد مناسب نبوده و ممکن است باعث استرس این ارگان شده یا با داروهای دیگری تداخل داشته باشد.
پزشک به افرادی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستند توصیه می کند تا رژیم غذایی شان را تغییر داده و از این رو به بهبود این شرایط و در نتیجه کم کردن خطرات ناشی از آن، کمک می کنند. به طور مثال، پزشک از شما می خواهد که به موارد زیر توجه کنید:
همچنین پزشک بیمار خود را تشویق به کاهش مصرف کالری می کند؛ زیرا در کم کردن وزن نقش بسزایی دارد.
بیماری کبد چرب به دو دسته اصلی تقسیم می شود: بیماری کبد چرب الکلی و بیماری کبد چرب غیر الکلی.
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD9) خود به چند زیر مجموعه: کبد چرب ساده غیر الکلی، استاتو هپاتیت غیر الکلی (NASH) و کبد چرب بارداری (AFLP) تقسیم می شود.
بیماری کبد چرب الکلی شامل: بیماری کبد چرب الکلی ساده و بیماری کبد چرب الکلی استاتو هپاتیت (ASH) تقسیم می شود.
بیماری کبد چرب استاتو هپاتیت غیر الکلی (NASH) نوعی NAFLD است که با بیش از حد انباشته شدن چربی در کبد اتفاق می افتد و باعث التهاب کبد می شود و از طرف دیگر، این فرآیند هیچ ارتباطی به مصرف مشروبات الکلی ندارد. با شناسایی این موارد، پزشک تشخیص می دهد که به NASH مبتلا شده اید.
در صورتی که NASH به موقع درمان نشود، باعث بروز شکاف در کبد می شود. با گذشت زمان و در موارد پیچیده تر، این شرایط پیشرفت کرده و به ناخوشی الکلی جگر و در نتیجه ناکار آمدی این ارگان تبدیل خواهد شد.
یکی از مشکلاتی که ممکن است در دوران بارداری مادر را درگیر کند و بسیار خطرناک است، کبد چرب در دوران بارداری است. محققان هنوز نتوانسته اند به علت اصلی این بیماری پی ببرند.
زمانی که AFLP پیشرفت می کند، معمولا در دوره سه ماهه آخر بارداری، بروز می کند. در صورتی که مادر به این شرایط توجه نکند و به موقع تحت درمان قرار نگیرد، هم مادر و هم جنین در حال رشد، با مشکلات بسیار جدی مواجه خواهند شد.
در مواردی که مادر به این شرایط مبتلا می شود، دکتر سریعا خواهان به دنیا آمدن جنین می شود. حتی پس از زایمان هم مادر باید شدیدا تحت درمان باشد و وضعیت جسمانی اش به دقت بررسی شود.
چند هفته پس از زایمان شرایط به حالت طبیعی برگشته و کبد فعالیت همیشگی خود را انجام می دهد.
حتما می دانید که مصرف بیش از حد مشروبات الکلی، به کبد صدمات جدی وارد می کند. با آسیب دیدن این ارگان، کبد توانایی شکستن چربی ها را ندارد و در نتیجه تعداد سلول های چربی،به مرور زیادتر می شود. در این شرایط گفته می شود که فرد به بیماری کبد چرب الکلی مبتلا شده است.
اولین مرحله از بیماری ALFD، بیماری کبدی مربوط به مصرف مشروبات الکلی می شود.
در صورتی که با انباشته شدن سلول های چربی هیچ گونه التهاب یا مشکلات و بیماری های دیگری به وجود نیاید، گفته می شود که فرد به بیماری کبد چرب الکلی ساده مبتلا شده است.
کبد چرب الکلی استاتو هپاتیت نوعی بیماری کبدی چرب الکلی است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که همزمان با انباشته شدن بیش از حد سلول های چربی در کبد، این ارگان ملتهب شود. به این شرایط، هپاتیت الکلی هم گفته می شود.
با زیاد شدن تعداد سلول های چربی انباشته شده در کبد، این ارگان بدن ملتهب شده و تمایل شما به نوشیدن مشروبات الکلی بیشتر می شود، و پزشک تشخیص می دهد که به ASH مبتلا شده اید.
ASH باید سریعا درمان شود؛ در غیر این صورت کبد آسیب دیده و شکاف برمی دارد. در مواردی که در نوشیدن مشروبات الکلی زیاده روی می کنید، پزشک به شما توصیه می کند که به مشاور مراجعه کنید.
با زیاد شدن میزان مصرف نوشیدنی های حاوی الکل، خطر پیشرفت بیماری کبد چرب روز به روز بیشتر می شود.
همچنین، عوامل زیر هم در بیشتر شدن خطر ابتلا نقشی اساسی دارند:
افرادی که ابتلا به کبد چرب در خانواده شان رایج بوده است، بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
بیماری کبد چرب در چهار مرحله نمایان می شود. این مراحل شامل:
ناخوشی الکلی جگر یک بیماری خطرناک و کشنده است که زندگی فرد را تهدید می کند و منجر به ناکار آمدی این ارگان می شود. به احتمال زیاد این شرایط غیر قابل برگشت است. به همین دلیل باید در مراحل اولیه به پزشک مراجعه کنید و مانع از پیشرفت این بیماری شوید.
به دستورات و گفته های پزشک معالج خود توجه کنید تا از پیشرفت بیماری کبد چرب و در نتیجه ابتلا به بیماری های دیگر پیشگیری کنید.
لازمه پیشگیری از ابتلا به کبد چرب، داشتن سبک زندگی سالم و توجه به سلامت فردی است. توصیه می کنیم که موارد زیر را به دقت مطالعه کنید:
با توجه به نکات بالا، سلامت خودتان را تضمین خواهید کرد.
در بسیاری از موارد با تغییر سبک زندگی روزانه، می توان بیماری کبد چرب را تحت کنترل درآورد و درمان کرد. این تغییرات از صدمه دیدن و شکاف برداشتن این ارگان ضروری بدن جلوگیری خواهند کرد.
با پیشرفت بیماری کبد چرب، التهاب، صدمه دیدن کبد و در صورت درمان نشدن، شکاف برداشتن کبد، زندگیتان را تهدید خواهد کرد. با وخامت اوضاع، ناخوشی الکلی جگر دچار خواهید شد.
در صورتی که به بیماری ناخوشی الکلی جگر مبتلا شدید، خطر ابتلا به سرطان کبد و ناکار آمدی کبد هم تهدیدتان خواهد کرد. تمام این شرایط ممکن است زندگیتان را به کلی به خطر بیندازد.
برای این که بهترین نتیجه را از روند درمان خود به دست آورید، به دستورات پزشک تان توجه کنید و سبک زندگی تان را تغییر دهید.
در این مقاله از سایت دکتر چک سعی کردیم تا به بیماری کبد چرب و انواع این بیماری بپردازیم. همان طور که گفته شد، در صورت پیشرفت و عدم درمان این بیماری، زندگی تان را به خطر می اندازد. با مشاهده هر کدام از نشانه های گفته شده، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
منبع: سایت پزشکی دکترچک
درباره : سلامت ,